تولید محتوا

حمل ونقل

توسعه شبکه حمل و نقل و باربری انلاین ریلی بدون تردید در زیرساخت و توسعه متوازن و پایدار، نقشی اساسی داشته و دارای اولویت بالایی می باشد. همچنین سهم تعیین کننده آن در تولید ناخالص ملی و نقش  پیش نیاز آن در توسعه بخش های اقتصادی ، تجارت، صنعت، کشاورزی و دیگر زیربخش های اقتصادی واجتماعی و به ویژه اشتغال زایی بالای ان قابل انکار نیست.

به لحاظ وجود مزایای نسبی حمل و نقل و بارری انلاین افغانستان ریلی نسبت به حمل و نقل و باربری انلاین جاده ای در امور حمل و نقل و باربری انلاین انبوه بار و مسافر به خصوص در مسافت های طولانی ، کاهش قابل ملاحظه در مصرف انرژی (گازوییل) ، ایمنی فوق العاده بالا و تلطیف محیط زیست بلحاظ مصرف سوخت فسیلی کمتر و رفاه و آسایش بیشتر، تاثیر قابل توجهی در کاهش قیمت تمام شده در حمل و نقل و باربری انلاین بار و مسافر دارد. بدیهی است هرچه قیمت سوخت به قیمت واقعی خود نزدیک شود، صرفه و مزیت اقتصادی حمل و نقل و باربری انلاین ریلی به نسبت جاده بیشتر خواهد شد.اهمیت فوق العاده توسعه شبکه ریلی، همواره مورد تاکید مدیران و مسئولان کشوری و نیز مجلس شورای اسلامی بوده و در اهداف برنامه های پنج ساله و چشم انداز توسعه نیز منظور گردیده ، لیکن در عرصه عمل اعتبارات متناسب با اهداف کمی و کیفی موردنظر منظور نگردیده و متاسفانه منابع مالی همین اعتبارات کم نیز تخصیص نیافته است. لذا بطور کلی می توان گفت که در سال های بعد از جنگ هم توسعه راه آهن و نیز بهره وری استفاده از امکانات شبکه ریلی موجود، بسیار محدود بوده و به هیچ وجه متناسب با نیاز کشور ارزیابی نمی گردد.بر اساس آخرین گزارش” آمار عملکرد امکانات راه آهن مربوط به سال۹۰ ” (که آخرین آمار ارائه شده توسط شرکت راه آهن جمهوری اسلامی میباشد) ، میزان متوسط تناژ خالص بار حمل شده از سال ۸۴ تا۹۰ معادل  ۳۲میلیون تن بوده که نسبت به عملکرد سال ۸۴ حدود ۹ درصد رشد داشته ومتوسط بار حمل شده از ۸۴تا۹۰ حدود ۲۰ میلیارد تن کیلومتر بوده که به نسبت عملکرد سال ۸۴ حدود ۹ درصد رشد داشته است. در همین دوره زمانی، در بخش مسافری تعداد متوسط مسافر سالانه حدود ۲۸ میلیون نفر بوده که به نسبت عملکرد سال ۸۴، حدود ۴۷ رشد داشته و نفر کیلومتر حمل مسافر نیز حدود ۳۰درصد رشد داشته است.

متوسط تناژ بار حمل شده در سالهای۷۶ تا ۸۴حدود ۲۶ میلیون تن بوده که نسبت به تناژ حمل شده در سال ۷۶ که برابر حدود ۲۴ میلیون تن بوده به میزان حدود ۷ درصد رشد نشان می دهد. این در حالی است که متوسط تن کیلومتر بار سالانه حمل شده در فاصله سالهای ۷۶ تا ۸۴ حدود ۱۵ میلیارد تن کیلومتر بوده، که نسبت به ۱۴ میلیارد تن کیلومتر بار حمل شده در سال ۷۶ رشدی معادل ۸ درصد را نشان می دهد.

در بخش مسافر، متوسط مسافر جابجا شده در دوره مذکور۱۳میلیون نفر است که نسبت به تعداد مسافر سال ۷۶ به میزان ۴۳ درصد رشد داشته است. در بحث نفر کیلومتر مسافرت نیز به همین ترتیب شاهد حدود ۳۲ رشد میباشیم. اگر بخواهیم نرخ های رشد دو دولت آقای خاتمی را با دو دولت آقای احمدی نژاد مقایسه کنیم، رشد تناژ و تن کیلومتر بار حمل شده تقریبا نزدیک بهم بوده است. در حالی که متوسط اعتبارات عمرانی راه اهن در ۸ سال اخیر حدود۴ برابر و درامد حمل بار راه اهن در سال ۹۰ برابر ۵۸۰۷ میلیارد ریال بوده که نسبت به درامد بار در سال ۸۴ (مبلغ ۲۷۰۴ میلیارد ریال) بیش از ۱۰۰ درصد رشد نشان می دهد. این امر نشان از کاهش شدید بهره وری در راه آهن در دوره دولت های نهم و دهم دارد.

اهمیت حمل‌ونقل عمومی

حمل‌ونقل و جابه‌جایی مسافر و کالا در جوامع پیشرفته امروزی از اهمیت زیادی برخوردار است و جابه‌جایی آسان، اعلام بار ایمن، راحت و اقتصادی حرف اول را می‌زند.

تامین نیاز‌های اقتصادی و اجتماعی شهروندان، برطرف کردن مشکلات محیط زیست به ویژه آلودگی هوا، حل مشکل ترافیک و جابه‌جایی و انتقال آسان و راحت مردم ازجمله اهداف و خواسته‌های اصلی مسئولین و مردم است که با توسعه فضای ناوگان حمل‌ونقل عمومی امکان‌پذیر است.

«پویا نادری» کارمندی که در یکی از ادارات دولتی مشغول به کار است می‌گوید: «هر روز صبح که به سرکار می‌روم نگرانی و استرس دارم که مبادا به موقع به سرکار نرسم و کارت خود را به موقع نزنم، چراکه در آخر ماه با کسری کار مواجه می‌شوم و مبلغ قابل توجهی از حقوقم کسر می‌گردد به همین دلیل از شب قبل سعی می‌کنم زودتر بخوابم تا صبح زود بیدار شوم و البته ناگفته نماند که در طول شب هم از خواب راحت و عمیق بی‌بهره‌ام، زیرا نگرانی دیر بیدار شدن را دارم.»

وی اضافه کرد: «هرچند در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای توسعه حمل‌ونقل عمومی انجام شده و خطوط ریلی افزایش یافته و تعداد اتوبوس‌های شرکت واحد نیز افزایش یافته، اما متقابلا به دلیل افزایش جمعیت تهران و مهاجرت بسیاری از شهروندان به پایتخت ازدحام مسافر هم زیاد شده، به طوری‌که بسیاری از مواقع شده که برای سوار شدن به مترو آن‌قدر جمعیت زیاد است و به یکدیگر فشار می‌آورند که در‌های مترو بسته می‌شود و مجبورم که تا آمدن قطار دیگر صبر کنم که همین مسئله باعث اتلاف وقت و دیر رسیدن به محل کارم می‌شود.»

این کارمند همچنین می‌گوید: «یکی از مسایلی که همیشه برای من جای سوال دارد و هیچ‌کس هم پاسخگو نیست این است که چرا در خیابان‌ها با انبوه اتومبیل‌های تک‌نفره مواجه هستیم و با توجه به اینکه وسایل نقلیه شخصی فضای بیشتری را اشغال می‌کنند این افراد ترجیح نمی‌دهند که به جای استفاده از وسایل نقلیه شخصی از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند.»

وی خاطرنشان می‌کند: «باید این فرهنگ در همه شهروندان به ویژه تهران و شهر‌های بزرگ نهادینه شود که استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی یک فرهنگ و نیاز جوامع شهری محسوب می‌شود و توسعه وسایل عمومی درون‌شهری می‌تواند بسیاری از مشکلات شهری ازجمله ترافیک، آلودگی هوا، آلودگی صوتی و ... را برطرف کند.»

کارشناسان اقتصادی معتقدند هر وسیله نقلیه شخصی نیازمند ۷ مترمربع فضای خالی برای هر سفرکننده است، اما اتوبوس تنها ۱/۲ مترمربع فضا به ازای هر نفر نیاز دارد، به همین دلیل تجهیز یک شهر به سیستم حمل‌ونقل عمومی پرظرفیت، ایمن، راحت و کارا باعث متحد شدن اجزای یک جامعه برای حل مشکلات ترافیکی و محیط زیستی می‌گردد.

یک کارشناس مسائل اجتماعی در این باره می‌گوید: «امروزه نقش و جایگاه وسایل نقلیه عمومی باربری شهر کرمان در رفع چالش‌های درون‌شهری کاملا مشخص و قابل تامل است و تمامی کارشناسان اقتصادی و اجتماعی بر این واقعیت تاکید دارند که توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی در سلامت جسمی و روانی جامعه تاثیر فراوانی دارد، با کاهش وسایل نقلیه شخصی، ترافیک و آلودگی هوا کاهش می‌یابد و مسافران باامنیت، راحتی و فراغ بال بیشتری به تردد می‌پردازند و کیفیت زندگی در شهر‌ها تغییر خواهد کرد، البته این مسئله مستلزم فرهنگ‌سازی، برنامه‌ریزی در حوزه مدیریت فرهنگی و اجتماعی و همکاری مردم با مسئولان و نهاد‌های اجرایی است. به طور مثال اگر هر شخصی به خود یادآوری کند که سلامت شهر، سلامت جامعه، سلامت خودش و افراد خانواده‌اش است باید از آوردن وسیله نقلیه شخصی به خیابان آن هم برای تردد فقط یک نفر خودداری کند.»